In Koh Kong vieren we de verjaardag van Emile. We verrassen onze jonge avonturier met een minions-taart en een (veel le grote) speelgoedvrachtwagen. Hij is gefascineerd door constructie-machines in alle kleuren en maten. Het valt ons op hoe snel hij groeit en evolueert op zeer korte tijd. Hij vertrok in België als een baby, maar in enkele maanden werd hij een eigenwijze kleuter met zijn eigen zegje en willetje. Hij is altijd enthousiast en beleeft deze grote reis alsof hij nooit iets anders heeft gedaan.
Emile opent vele deuren bij de lokale mensen, tovert een brede glimlach op hun gezicht en wordt dan ook overal geknuffeld en gekust. Maar hij heeft wat last van het reisritme, heeft zijn middagdutje af en toe nodig en is de eerste die last krijgt van de soms minder verse voeding doorheen Azië.
In Cambodja worden we echter verwend; op de vele marktjes is vers fruit, verse groeten, eieren, vlees en zeevruchten te verkrijgen. We proberen vlees zoveel mogelijk te vermijden, wat soms moeilijk is met 3 jongens in hun groeispurt.

We boeken een tuktuk-chauffeur die ons een dagje laat kennis maken met de mooie streek rond Kampot. Onze eerste stop zijn de uitgestrekte zout-velden. Helaas heeft een stortbui enkele dagen geleden de volledige zoutwinning vernietigd en liggen de velden er leeg en verlaten bij. Nogmaals worden we geconfronteerd met de capriolen van de natuur, hier is dit alledaags, bij ons in België zou dit voorpaginanieuws zijn.
We bezoeken het nabij gelegen zoutmuseum, waar we de verschillende stappen van de zoutwinning uitgelegd krijgen. Het zeewater wordt afgevoerd in aangelegde bassins. Door de verdamping laat het water een afzetting achter. Deze witte aanslag is niets anders dan zout dat vervolgens wordt samen geharkt tot kleine heuvels. Zodra het zout is geoogst, wordt het in grote schuren bewaard.

We zetten onze weg verder naar de grot van Phnom Chngok. Om daar te komen verlaten we de hoofdweg en dwalen we door in de Cambodjaanse natuur. We ontmoeten enorm grote koeien (waarom ze zo groot zijn blijft ons een raadsel) en mooie Khmer-huizen, typische paalwoningen. De landschappen zijn woestijnachtig en de paden, rood van de kleigrond zijn moeilijk berijdbaar. We genieten van het spektakel en van de gastvrijheid van de mensen in de vele dorpjes die we voorbijrijden.

Wanneer we de grot van Phnom Chngok willen betreden worden we aangesproken door 2 o-jonge meisjes (11 en 13 jaar). Ze willen ons gidsen door de grot. We twijfelen even omdat we van oordeel zijn dat kinderen beter naar school gaan in plaats van toeristen te gidsen. Onze tuktuk-chauffeur vraagt dit na bij de meisjes en ze beweren dat ze in de namiddag naar de school gaan en in de voormiddag een centje bijverdienen. Wanneer blijkt dat ze goed Engels en zelfs een mondje Frans praten wint het vertrouwen van de twijfel. Ze leiden ons door de grot en tonen ons de mooie rotsformaties die de vorm hebben van een familie olifanten en een krokodil. Wanneer we verder door de grot wandelen worden de gangen nauwer en de paden gladder. Simon is geen held op dit gebied en Stefanie al evenmin. De batterij van hun zaklamp begeeft het en we moeten verder met de lichtjes van onze telefoon. Gelukkig zien we verderop het daglicht en de meisjes gidsen ons professioneel uit de grot.

Solidair Cambodja

Het valt ons op dat er In Kampot (en eigenlijk overal in Cambodja) vele sociale initiatieven op poten werden gezet. Zo ontbijten we elke morgen in het Epic Arts Café, een sociale onderneming die de integratie van mensen met een handicap in Kampot ondersteunt. Stéphanie geniet van een massage in een verwenoord (Bantaey Srey) waar enkel vrouwen toegelaten worden en de massages gebeuren door jonge vrouwen die ondersteuning nodig hebben na misbruik in hun familie. Het oord is een oase van rust en Stéphanie ontsnapt een paar uur weg van het tumult van de stad.

Ook in Kampot ontmoeten we Isabelle en haar kroost, een collega van mij, die ook enkele maanden door Azië reizen. We nemen de tijd om een paar activiteiten samen te doen. Zo bezoeken we Bokor Hill, een bekende attractie in de het natuurreservaat van Prea Monivong. Het station bevindt zich op 1000m boven de zeespiegel en werd in 1921 gebouwd door de Franse kolonisten. De Fransen wilden graag een plek om te ontkomen aan de immense hitte. Ze bouwden er villa’s, hotels en een kerkje. In 1972 bezetten de rode khmer het station en tijdens de Vietnamese invasie was dit hun laatste bolwerk.

’s Avonds ondernemen we allen een boottochtje en genieten we van de zonsondergang en (6) glimwormpjes…
Op de nachtmarkt gaan we lekker lokaal eten en amuseren de kids zich op de vele kermisattracties..
De volgende dag vertrekken we naar Kep en nemen we afscheid van Isabelle, Hendrik en hun 3 spruiten Eliott, Hasse en Winston, die via Phnom Penh het land verlaten richting Vietnam.

De gruwelijke geschiedenis van Cambodja

Hier in Phnom Penh willen we onze jongens bewust maken van de tragische geschiedenis van Cambodja, de burgeroorlog tijdens het bewind van de rode khmer en de daarop volgende oorlog tussen Vietnam en Cambodja is amper 30 jaar geleden. We willen het complex S21 bezoeken, een school omgebouwd tot gevangenis en martelplaats voor de vele slachtoffers van dit communistische regime onder leiding van Pol Pot. Ook de bekende Killing Fields willen we de jongens laten zien, een historisch en emotioneel geladen plaats, waar ze later in de geschiedenislessen nog zullen over leren.

De geschiedenis van Cambodja is buitengewoon moeilijk en tragisch. We willen de jongens sensibiliseren maar ook onthouden van de gruwelijke gebeurtenissen. Simon is erg nieuwsgierig naar wat gebeurd is en Robin, 8 jaar, schatten we oud genoeg om hem voorzichtig te confronteren met deze gebeurtenissen. We bereiden Simon voor op wat hij zal zien door hem de film ‘First They Killed My Father’ te laten zien. We oordelen dat het nog wat te vroeg is voor Robin, sommige beelden zijn nogal shockerend.
De film vertelt door de ogen van een 7-jarig meisje het verhaal van de Cambodjanen onder het regime van Pol Pot. Als leider van de Communistische Partij van Kampuchea heeft Pol Pot één van de meest radicale revoluties in de geschiedenis tot stand gebracht, resulterend in het uitroeien van een kwart van de bevolking, tussen de 1,5 en 3 miljoen mensen. Zijn ondervraag- en marteltechnieken zijn uiterst gruwelijk en de willekeur om zijn slachtoffers uit te kiezen is enkel gegrond op een politiek waanidee; Cambodia zuiveren van alle westerse invloeden en door middel van landbouw en arbeid een onafhankelijke staat te stichten. Van wie hij en zijn kompanen nog maar vermoeden dat ze een stokje in zijn wiel konden steken; geestelijken, leraars, dokters, geletterde mensen, mensen met een bril,… werd een gedetailleerd dossier opgemaakt. Ze werden opgespoord en samen met hun familie gedood. De bevolking die hij nodig had om het land te bewerken en rijst te telen werd in kampen ondergebracht, waar ze dag en nacht moesten werken, tot ze erbij neervielen of stierven van de honger.

Nadat ze in 1979 verslagen werden door de Vietnamezen vluchtten de meeste rode khmer-leiders naar Thailand, waaruit ze de oorlog tegen Vietnam verderzetten. Met de financiële en militaire steun van Amerika en andere westerse landen, om zo een halt toe te roepen aan het oprukkende communisme van Vietnam.
Wat we echter niet wisten is dat de rode khmer na hun nederlaag nog jaren in de regering zetelden en dat de meeste kopstukken, waaronder Pol Pot nooit een rechtbank hebben gezien.

Het bezoek aan S21, de school omgevormd tot een gevangenis is een hele uitdaging omdat het complex levendig voorstelt in welke gruwelijke omstandigheden de gevangenen hier geleefd hebben. Simon en Robin zijn zeer geconcentreerd en luisteren met aandacht naar de audiogids. De uitleg in de audiogids is heel sereen, maar de foto’s van de slachtoffers, de martelwerktuigen en levensechte schilderijen laten diepe indrukken na. Emile wordt bespaard van alle leed en ik wandel met hem door de tuin van het complex.

We vallen van de ene verwondering in de andere verrassing. Wanneer we het complex willen verlaten zien we mijn ouders door de tuin wandelen. Dit gelukkig weerzien na zes maanden reizen is totaal onverwacht.
Hun rondreis van 3 weken door Vietnam en Cambodja bracht hen toevallig hier, terwijl we gepland hadden hen enkele dagen later, in Siem Reap, te ontmoeten.
Hoe groot de verrassing ook is, Simon, Robin en Emile zijn door het dolle heen en beginnen honderduit over hun ervaringen te vertellen. We spreken af om ’s avonds samen te dineren in hun hotel.
En ze kwamen niet met lege handen; cadeau’tjes van vrienden en familie; wenskaartjes, verzorgingsproducten, snoep en speelgoed uit België. We zijn totaal overdonderd en na een lekker diner nemen we afscheid, om elkaar over 3 dagen terug te zien.

Traditionele ambachten in Siem Reap

De volgende dag plannen we een bezoek aan de vele ambachten die Siem Reap rijk is. Les Artisans d’Angkor beschikken over 7 centra waar de lokae jeugd tewerkgesteld wordt en ze de traditionele khmer-technieken in ere houden. Zo bezoeken we een atelier waar ze steen en hout bewerken. Jammer dat deze kunstwerken wat te zwaar zijn voor onze bagage.

Wat buiten de stad bezoeken we een zijde-atelier waar ze ons precies uitleggen hoe je van de cocon zijde kan verkrijgen. Een nieuwe ontdekking voor het hele gezin. Het atelier is omring door moerbeibomen, de bladeren zijn een lekkernij voor de zijderupsen en hierop worden ze gekweekt. Wanneer de wormen voldoende zijn gegroeid, worden ze in manden gezet. Van daaruit zullen de rupsen hun cocons draaien. In vijf dagen tijd wordt er per cocon ongeveer drie honderd meter zijde geproduceerd. De cocons worden vervolgens in het zonlicht geplaatst om te voorkomen dat ze uitgroeien tot volwassen motten.
De cocons worden gedrenkt in warm water om de sericine (zijdegom), die de vezels omhult en de cocons samen kleeft, zacht te maken. De zijdedraden worden vervolgens afgewikkeld en samen opgerold om één ​​enkele draad te produceren.
De zijde wordt vervolgens gekleurd door middel van natuurlijke of kunstmatige kleurstoffen.
Vervolgens worden de draden geweven tot stof volgens de traditionele Ikat-techniek, uniek in de wereld.
Het resultaat is prachtig en de afgewerkte producten worden vaak duur verkocht, gezien het arbeidsintensieve proces.